De CSDDD: meer duurzaamheidsverplichtingen komen eraan

---

De Europese Unie heeft de afgelopen jaren grote stappen gezet op het gebied van Environmental, Social, and Governance (ESG) en duurzaamheid. Met initiatieven als de Europese Green Deal en ‘Fit for 55’ heeft de EU zich gecommitteerd aan het Parijs Klimaatakkoord, met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graden Celsius en een CO2-reductie van 55% tegen 2030 te realiseren. De handelspraktijken van bedrijven worden gezien als cruciaal voor het behalen van deze doelen. Daarom werkt de EU aan nieuwe wetgeving voor ondernemingen.

Een van deze belangrijke wetgevingsinitiatieven is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die grote ondernemingen verplicht om duurzaamheid en sociale kwesties op te nemen in hun jaarverslagen. Dit wordt beschouwd als het begin van nieuwe regelgeving op dit gebied en is op 5 januari 2023 in werking getreden. Een andere cruciale richtlijn in voorbereiding is de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), die in dit artikel nader wordt toegelicht.

Wat houdt het CSDDD-voorstel in?

Het CSDDD-voorstel verplicht grote ondernemingen om voortdurende ‘due diligence’-onderzoeken uit te voeren naar zowel hun eigen bedrijfsactiviteiten als die van hun vaste partners. Hierbij moeten zij de effecten op milieu en mensenrechten in kaart brengen. Als de activiteiten van een onderneming negatieve gevolgen hebben voor het milieu of de mensenrechten, zijn zij verplicht passende maatregelen te nemen om deze effecten te voorkomen, te verminderen en te beëindigen.

Daarnaast dienen ondernemingen jaarlijks te monitoren of hun eigen due diligence-beleid en de daaruit voortvloeiende maatregelen effectief zijn. Tevens moeten zij een klachtenprocedure instellen, zodat burgers, maatschappelijke organisaties en vakbonden eventuele negatieve gevolgen kunnen aankaarten.

Bovendien dienen ondernemingen openbaar te communiceren over hun due diligence-beleid en de genomen maatregelen.

Overige verplichtingen

Naast het due diligence-onderzoek bevat het CSDDD-voorstel enkele andere verplichtingen, zoals:

1. Klimaatplan: De grootste ondernemingen (groep 1 en deels groep 3, zie hieronder) moeten naast het due diligence-onderzoek een klimaatplan opstellen om ervoor te zorgen dat hun bedrijfsmodel en strategie in lijn zijn met het Parijs Klimaatakkoord.
2. Civiele aansprakelijkheid: Het CSDDD-voorstel omvat regels voor de civiele aansprakelijkheid van ondernemingen voor de negatieve gevolgen van hun bedrijfsvoering en de schade die anderen daardoor lijden, deels geïnspireerd door een rechtszaak tegen Shell.
3. Zorgplicht voor bestuurders: Het voorstel omvat ook een plicht voor bestuurders van ondernemingen om rekening te houden met de gevolgen van hun beslissingen voor het milieu, mensenrechten en klimaatverandering op zowel de korte als de lange termijn. Er is echter discussie over deze zorgplicht in de definitieve tekst van de CSDDD.

Voor welke ondernemingen geldt de CSDDD?

Het toepassingsgebied van de CSDDD omvat de volgende ondernemingen:

1. Ondernemingen in de EU met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan EUR 150 miljoen.
2. Ondernemingen in de EU met meer dan 250 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan EUR 40 miljoen, als meer dan 50% van hun omzet afkomstig is uit bepaalde hoog-risico sectoren.
3. Ondernemingen van buiten de EU die meer dan EUR 150 miljoen omzet genereren in de EU of een omzet van meer dan EUR 40 miljoen behalen, waarvan 50% in de hoog-risico sectoren.

Groep 1 en groep 3 (de laatste voor zover er meer dan EUR 150 miljoen omzet is in de EU) dienen naast de due diligence-verplichtingen ook een klimaatplan op te stellen.

De verwachte inwerkingtreding

Het CSDDD-voorstel is op 23 februari 2022 gepubliceerd door de Europese Commissie. Momenteel wordt de tekst van het voorstel bestudeerd en besproken door het Europees Parlement en de Raad van Ministers. De verwachting is dat de onderhandelingen niet gemakkelijk zullen zijn, gezien de verschillende opvattingen tussen het Europees Parlement en de Raad. Het is onzeker of er vóór de Europese verkiezingen in het voorjaar van 2024 overeenstemming zal worden bereikt over de definitieve tekst.

Zodra de definitieve tekst is goedgekeurd, hebben alle lidstaten twee jaar de tijd om de richtlijn in nationaal recht om te zetten.

Impact van CSDDD op bedrijfsvoering

De CSDDD zal naar verwachting aanzienlijke gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering van grote ondernemingen. Zij zullen verplicht zijn voortdurend due diligence-onderzoek uit te voeren en passende maatregelen te nemen om negatieve effecten van hun activiteiten te verminderen. De precieze verplichtingen zullen pas duidelijk worden wanneer de definitieve tekst is vastgesteld door de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad.